Vi Diệu Pháp 16 (tiếp theo) - Tâm Tịnh Hảo - TT Sán Nhiên

 Tâm Tịnh Hảo (tiếp theo)  - Vi Diệu Pháp 16 - TT Sán Nhiên

Minh Hạnh đã được nghe để học và, xin ghi chép lại theo sự hiểu của chính mình từ video giảng "Vi Diệu Pháp 16" do TT Sán Nhiên giảng. Minh Hạnh xin chia sẻ đến qúi Thiện Tri Thức. Và xin thành kính cảm tạ ơn TT Sán Nhiên đã thuyết giảng bài pháp rất hữu ích để chúng con tu tập. Cũng xin chân thành cảm ơn đến qúi anh chị trong ban Hoằng Pháp của Trung Tâm Việtnamese American Mahasi Meditation Center.

Mọi sự copy, phát tán, in ấn xin ghi rõ nguồn gốc và tên người ghi chép là Minh Hạnh

TT Sán Nhiên: Con người chúng ta có 2 đối tượng, đối tượng chính là tâm, và đối tượng bên ngoài là thân, lời, và ý. Khi đối tượng là thân, lời, và ý, rồi thì qúi Phật tử mất đối tượng tâm của mình, qúi Phật tử đang nói ra lời của mình, thân qúi Phật tử qua hành động tay chân, và ý mình chạy theo những đối tượng. Đó là qúi Phật tử mất cái đối tượng tâm của mình.

Như vậy, con người mình có đối tượng phải hoạch định ra. Cũng giống như đứa học trò khi còn ở nhà chưa vô trong trường học nó không có đối tượng gì cho cuộc đời nó. Nhưng tới khi bước vô mái trường học, đầu tiên dù là trường mẫu giáo chăng nữa là nó phải có hướng đi của nó, nó phải học cái gì suốt thời gian đó, rồi nó ra trường nó phải có đối tượng của nó, nó phải đi tiếp, mình phải giữ đứa học trò đó yên ổn trong mái trường học, mình muốn đứa học trò đó nằm trong khuôn khổ của nó về mặt kiến thức của nó để nó đi theo đường hướng có kiến thức nó phải đi tiếp.

Thì con người của ta cũng vậy, khi ta nói tâm thức khuôn khổ đặt nó trong cái đó thì đối tượng đó tâm ta đi theo đó, nó sẽ đi ra hướng đó, đi ra trạng thái của khuôn khổ nó đặt ra. Do đó, thế gian này có nhiều hình thức tạo ra khuôn mẫu, muốn tròn thì làm khuôn tròn, muốn vuông thì làm khuôn vuông, muốn khuôn hình chữ nhật thì làm khuôn hình chữ nhật, ép bột đổ vô khuôn đó.

Qúi Phật tử muốn làm thiện thì phải làm khuôn thiện đối tượng của mình Điều thiện có 10, qúi Phật tử bắt đầu lấy đối tượng đó làm tâm của mình hướng tới, thì chính cái đó sẽ cho ra con đường mình đi tới. Thập thiện là:

1) Xả thí.

2) Trì giới.

3) Tu thiền.

4) Cung kỉnh.

5) Phụng thị.

6) Thính pháp.

7) Thuyết pháp.

8) Hồi hướng.

9) Hoan hỉ theo.

10)  - Chân trí, Chân là chân thật, cái biết của mình chân thật. 

- Chước kiến. Chước là đúng đắn, kiến là thấy, tức là thấy đúng đắn.

Thì 10 điều thiện này là đối tượng của tâm ta, nó ra cái khuôn cho thân, lời, ý, từ nơi đối tượng của nó. Qúi Phật tử bỏ vô tâm đối tượng là 10 việc thiện thì bắt đầu nó cho ra thân làm theo 10 việc thiện đó, lời nói về 10 việc thiện đó, ý nghĩ suy về 10 việc thiện đó, không còn có người và ta theo hiệp thế nữa, bắt đầu đi ra siêu thế. 

Ta bỏ nó vô giống như đứa học trò ta bỏ nó vô trường nào thì nó đi theo khuôn khổ trường học đó đào luyện nó, đứa học sinh, sinh viên nào cũng vậy thôi, đi theo cái khuôn đó thì ra mái trường đó. Cũng như mình đặt ngược lại, ta đặt sai vị trí nó thì tâm của nó bắt đầu đi theo trạng thái nghịch lại là, sát sanh, trộm cắp, tà dâm, nói dối, đặt cái tâm mình vô trong đó thì nó bắt đầu ra những cái đó. Hay ta gọi là ta bỏ đối tượng là thiện hay đối tượng là bất thiện thì thân, lời, ý, ra thiện hay bất thiện.

Có những người thích xả thí khi nói tới trì giới họ không chịu vì cái khuôn của họ có bấy nhiêu thôi, kêu họ xả thí họ hoan hỉ lắm, còn kêu trì giới thì họ không hoan hỉ. Thì mình nhìn cái đó, họ nói được hay không được thì họ có đối tượng của họ rồi, mình tác động vô không được.

 khi mình đến kêu gọi mọi người xả thí, thì người này cho còn người kia không cho, thì người không cho có đối tượng riêng của họ. Chứ qúi Phật tử nói: "cái ông này bỏn xẻn, ông này rộng rãi", không nói cái đó, mình nói như vậy là mình kẹt liền, mỗi người có đối tượng của mình. Trường hợp người xả thí được là họ có điều kiện có đối tượng tâm họ muốn cho ra. 

Có những người họ không chịu trì giới, hoặc có người chỉ chịu trì ngũ giới, nhưng họ không chịu trì bát giới, họ không chịu nhịn buổi chiều vì nhịn đói không quen, đến chiều là họ quay quắt vì đói. Có những người không chịu ngồi thiền, thì những cái đó là họ có đối tượng của họ và họ đang đi theo tâm của họ, hay là họ đang theo pháp mà họ đang nhìn thấy, điều đó có hai vấn đề. Có những cái mình có tâm của mình mà mình nhìn thấy pháp để mà đi theo.

 Chàng thanh niên Yassa, cha là một người giàu có người cha làm cho anh ta một đôi giầy bằng vàng, và được hưởng đầy đủ sung sướng, có những người vũ nữ đờn ca sướng hát ngày đêm. Nhưng một đêm sau giấc ngủ tỉnh dậy thấy những người vũ nữ mệt lã nằm ngủ xiêm áo xốc xếch, phấn hương nhễ nhại, nước dãi trông như đống thịt hư thối, thì Yassa kinh sợ, chán ngán và kinh tởm tột cùng, chàng bỏ đi ra khỏi chỗ nằm nghỉ của mình, cứ lầm lũi đi trong rừng tối thì gặp Đức Phật Ngài độ chàng Yassa đi xuất gia trở thành bậc Alahán đệ tử của Đức Phật. Thì chàng Yassa bỏ con đường anh ta có và đi tới trạng thái đối tượng mà Yassa phải cần có là thoát khỏi cảnh khổ trong đời mà chàng nhìn thấy sợ. 

Vậy thì cái tâm của Yassa lúc đó Yassa ở đời hay Yassa ở đạo? 

Con người của ta cũng vậy, khi ta đang muốn ở trong đời thì ta tiếp tục đi theo đời, còn nếu ta ra khỏi đời để vào đạo thì phải đi tới với đạo. Khi qúi Phật tử đi tới đạo nó có khuôn của nó đang đặt xuống. Có người nói; tôi chịu xả thí, chứ tôi không đi trì giới, không đi tu thiền, tôi không làm 9 điều thiện kia, thì đó là họ ở góc độ của đời,  gieo dính một chút xíu đạo thôi, họ trở lại đời. 

Còn nếu như thấy đời không có gì giữ được thì họ mới đi vào con đường đạo. Thì đường đạo có 10 cái khuôn, rồi họ đi tiếp cho tới hết. Làm một điều thiện cũng được, còn làm hết luôn 10 điều thiện cũng được, qúi Phật tử phải xác định hướng đi của mình.

Xả thí không ai bắt mình làm, nhưng mình muốn cho ra thì mình làm được, còn mình không muốn cho ra, thì mình cho ra với trạng thái miễn cưỡng hay cho mà dính mắc hay cho mà bị thúc ép, thì cái cho đó ở trong đời.

Trì giới cũng vậy, sát sanh, trộm cắp, tà dâm, qúi Phật tử thấy pháp nó đến như vậy, khi mình nguyện rồi mình thấy vui, mình về nhà thấy gián giết gián, thấy kiến giết kiến, mình nghĩ: "phải biết đừng nguyện ha, giải quyết những con này xong thì nguyện lại". Qúi Phật tử thấy lúc đó khó xử trong trạng thái đã biết, vừa ở trên chùa nguyện xong rồi về nhà thấy gián thấy kiến chịu không nổi lại giết. Qúi Phật tử đang nguyện trì giới làm không được lại trở lại đời. Giống như học trò nó thấy học xong lớp một rồi nó trở lại hay là nó đi tiếp lớp hai, rồi đi tiếp lớp ba, cái đó là qúi Phật tử phải suy nghĩ cho chính mình. Cũng như vậy, qúi Phật tử đi học, bữa nay mình khỏe mình đi, ngày mai không khỏe mình không đi, vừa sáng vừa tối, đạo đời, đạo đời. 

Tâm là đối tượng của mình thì lúc đó mình ra khỏi thân, lời, và ý. Từ cái đó qúi Phật tử sẽ thấy tại sao có người  làm suốt 10 điều thiện được, có người làm được 5 điều còn 5 điều không làm được, có người làm được 3 điều còn 7 điều không làm được, có người làm được 7 điều và 3 điều không làm được v.v... 

Tại sao như vậy, mình đặt câu hỏi tại sao như vậy mà mình tìm không ra. Tại vì lúc bấy giờ tâm qúi vị sống trong ý nghĩ suy chứ qúi Phật tử không để tâm mình đang ngó về đối tượng mình đang muốn ngó tới, so sánh dòm ra không dòm trở lại mình, còn ưu hay là khuyết mình có, đủ hay là thiếu, không thấy cái đó, mình cứ so sánh bên ngoài tôi làm được 7 cái, tôi làm 3 cái mà thôi. Ngài Ananda đi suốt đêm và ngày từ sáng đến tối, đi không ngừng, tại vì muốn được đắc quả Alahán như các Chư Thanh Văn để tử Đức Phật đắc quả Alahán không tìm ra, đi từ sáng tới tối Ananda muốn được Alahán, muốn được ngày mai kết tập Tam Tạng mình sẽ vô nói pháp của Đức Phật mà mình đã được nghe, Ananda đi tìm cái đó không có, tại vì lúc đó Tâm Ananda vừa muốn có vừa muốn so sánh với cái muốn có để mình có như người ta có, do đó Ananda không có một sự thanh tịnh hảo, buông bỏ trở về phòng nghỉ ngơi, lúc đó quả vị mới tới và có.

Như vậy thì, khi nào qúi Phật tử nói tôi làm được 3 điều trong 10 điều là quí Phật tử chưa có khả năng chứng được đạo. 

Qúi Phật tử làm 1 điều thôi nhưng biết mình đang làm 1 điều, 1 điều đó tôi biết là tôi đang có, còn những điều kia tôi sẽ biết rằng có nhưng mà tôi chưa có và tôi sẽ có tôi sẽ làm điều đó, vì có 10 điều thiện. Qúi Phật tử đừng so sánh người khác làm được 7 điều, không so sánh với người ta làm được 10 điều, qúi Phật tử đi tiếp,  tâm qúi Phật tử là tịnh hảo.

 Còn qúi Phật tử đang làm việc thiện 1 điều mà qúi Phật tử nhìn người ta làm 7 điều mà mình có 1 điều, tâm qúi Phật tử là vô tịnh hảo, vì có sự so sánh.

Đang làm việc thiện, trong khuôn thiện, nhưng mình đặt vị trí khuôn thiện ở môi trường không đúng thiện, tâm qúi Phật tử đang bất thiện, tâm qúi Phật tử đang vô tịnh hảo ở trong vị trí đang là tịnh hảo.

Đừng có lo cái đó, đừng có sánh cái đó, tiếp tục mình đi. Người học trò tiếp tục đi, chuyện của nó đi nó đi, bạn học nó những bạn học trong trường nó lớp nó trong trường nó, hay là những trường khác là của người ta, mình cứ đi, chuyện đó qúi Phật tử đang đi, còn không qúi Phật tử đang đứng lại mà quí Phật tử đang coi lại chứ qúi Phật tử không có làm được gì cả. Người chạy đua không thể nào đứng coi người khác, nó phải lo chạy cho nó. Chuyện hành đạo của mình là mình biết chuyện mình phải hành chứ mình không coi người ta hành được hay không hành được, đó là chuyện của người ta. Khi mà qúi Phật tử khởi lên một cái tâm qúi Phật tử thấy mình thua, mình kém, mình chậm, mình trễ, mình muộn, mình không có may mắn, những cái đó là tâm qúi Phật tử đang để vào đối tượng bên ngoài chứ không để vào đối tượng trong tâm.

Ở đây, qúi Phật tử sẽ thấy 10 thiện, thì tri kiến của mình là điều chính (chân tri chước kiến) cái thấy phải thấy đúng và cái biết phải biết đúng mình mới có những việc làm đúng. 

- Khi qúi Phật tử thấy chân tri chước kiến qúi Phật tử mới xả thí.

- Khi qúi Phật tử có chân tri chước kiến qúi Phật tử mới biết trì giới.

- Qúi Phật tử có chân tri chước kiến qúi Phật tử mới lo tu thiền.

- Qúi Phật tử có chân tri chước kiến mới làm việc cung kỉnh.

- Qúi Phật tử có chân tri chước kiến mới làm việc phụng thị.

- Qúi Phật tử có chân tri chước kiến mới làm việc thính pháp.

- Qúi Phật tử có chân tri chước kiến mới làm việc thuyết pháp.

- Qúi Phật tử có chân tri chước kiến mới làm việc hồi hướng.

- Qúi Phật tử có chân tri chước kiến mới làm việc tùy hỷ.

- Và tri kiến (chân tri chước kiến) củng cố cho mạnh lên.

Đó là 10 điều chúng ta sẽ thấy điều nào là điều chính điều nào là phụ, điều nào qúi Phật tử cần có trước, điều nào qúi Phật tử phải buông bỏ khi không thấy cần thiết.

Trương Bộ Kinh có tất cả 34 bài,  kinh Phạm Võng nói về 62 tà kiến, là bài đầu tiên trong bộ kinh Trường Bộ, nhưng là bài đầu tiên được đưa lên không phải là ngẫu nhiên, về thời gian và không gian không phải là bài đầu tiên của Đức Phật Ngài nói kinh Phạm Võng. Nhưng các Chư Thinh Văn đưa bài kinh Phạm Võng lên hàng đầu trong Trường Bộ Kinh để chúng ta thấy là tri kiến phải được gội rửa, tri kiến phải được thanh lọc để thấy 62 tà kiến là sai trật, bắt đầu gột bỏ như vậy trên con đường tu tập. Khi nói tới bài kinh Phạm Võng 62 tà kiến là bài kinh các Chư Thanh Văn muốn gột rửa, hàng đệ tử Đức Phật phải biết gột rửa cái tri kiến của mình cho được chân chánh.

Như vậy thì, khi qúi Phật tử muốn có xả thí qúi Phật tử phải coi tri kiến mình đúng chưa thì xả thí mới đúng được. Tại vì sao? 

Khi ta nói xả thí có 3 loại xả thí là:

- Tiểu thí, là cho một cách hạ liệt. Có những người cho như dục bỏ là cho cách hạ liệt

- Trung thí, là cho một cách trung bình. Cho cái vừa phải cho mình và vừa phải cho người, là cho cách trung bình.

- Thượng thí, là cho một cách cao qúi. cái việc mình không thể cho mà mình ráng cho bằng được, đó là cho cao qúi. 

 Do bởi tri kiến mình đã thanh lọc thấy biết xả thí nào để mà cho. 

Cũng vậy, khi thọ trì giới qúi Phật tử có tiểu giới, trung giới và đại giới. 

Có những người thọ ngũ giới suốt đời không ai trách được, không ai chê người ta được và không có điều gì buồn phiền mặc cảm ta chỉ giữ đủ giới thôi chứ không bằng ai hết, đừng nghĩ tới điều đó. 

Nhưng, qúi Phật tử sẽ thấy tại sao ta chỉ giữ ngũ giới thôi mà bát giới không thọ được, tại sao không thọ được? 

Lúc đó mình có tri kiến mình nhìn thấy, là vì qúi Phật tử không có chủng tử giải thoát. 

Giữ bát giới là giữ phân nửa của người tu, tại vì người tu chỉ có 3 điều giống như của người xuất gia người giữ bát giới là: 

- Không ăn sái giờ, sau 12 giờ trưa trở về sau không ăn, người tu là như vậy thôi, qúi Phật tử thọ bát quan trai buổi chiều không ăn là qúi Phật tử đang đi con đường của người tu.

- Không đờn ca sướng hát, không mang trang sức là qúi Phật tử đang đi con đường người tu, người tu không làm việc đó, không đờn ca sướng hát không son phấn.

- Không nằm nơi cao sinh đẹp, nằm nơi chỗ thanh bạch an vui thôi, người tu là như vậy. 

Qúi Phật tử vô học lớp một học sinh trong lớp có 67 học trò nhưng qúi Phật tử đứng thứ 67 từ đầu năm tới cuối năm không ai nói qúi Phật tử hết, nhưng một ngày nào đó, một tháng nào đó, qúi Phật tử lên hạng 65 hay lên được hạng 52, thì lúc đó qúi Phật tử thấy tại sao qúi Phật tử lên được hạng 52, khi qúi Phật tử thấy lên được hạng 52 là qúi Phật tử có động cơ hay suy nghĩ gì đó nó thúc đẩy, cái tri kiến của qúi Phật tử bắt đầu đổi, chịu khó học một chút, siêng một chút, ôn bài, gạo bài nhớ lời dạy một chút bắt đầu hạng sẽ lên, nhưng mà qúi Phật tử ngồi vô lớp từ sáng tới tối từ tối đến chiều ngày này qua tháng kia ngồi y chang như vậy thì cũng không ai nói gì, sống lâu năm cũng lên lão làng, tu lâu năm cũng thành Sư ông Sư bà, không ai nói gì. 

Do đó tri kiến con người mình làm cho mình thay đổi. Mình phải thay đổi, suy nghĩ tại sao ta không giữ giới được, vì thấy nó không cần thiết, nhưng khi thấy nó là cần thiết rồi qúi Phật tử kiếm ra cái chủng tử không có, bổ túc không kịp, không gặt hái được như người ta, tới phiên mình đi xuất gia không được, tại không có chủng tử thì không cách nào mình xuất gia được

Trong kinh kể câu chuyện: Một vị người đàn ông lớn tuổi già rồi tới gặp Đức Phật, ông ta xin Đức Phật một câu:

- Bạch Đức Thế Tôn, Ngài nói với con một câu ngắn nhất để con đắc đạo quả, chứ con không nghe nhiều được vì già rồi, chứ 84 ngàn pháp môn nhiều quá con không nhớ nổi.

Đức Phật nói nghe ta nói: "Thấy như thấy, nghe như nghe, ngửi như ngửi, nếm như nếm, đụng như đụng, nghĩ suy như nghĩ suy, đừng nghĩ gì khác hơn, không có pháp nào khác ngoài điều ta vừa nói".

Ông đi về và bắt đầu nghĩ suy câu nói của Đức Phật.  Thấy như thấy, đâu có mình trong đó, nghe như nghe, đâu có mình trong đó", thế là ông đắc đạo quả. Nhưng đắc đạo quả ông phải đi tu vì ông không được sống trong thế gian này sau khi đắc đạo quả. Ông đi tìm y bát để xuất gia, đang đi tìm y bát thì bị con bò húc ngang hông té xuống chết.

Chư Tăng đem câu chuyện đó lên trình Đức Phật: Nãy con đi trên đường con thấy ông già vừa gặp Đức Phật xong đi về ông ngã bên đường bị bò húc chết sanh thú nào?

Đức Phật nói người đó đã giải thoát không có sanh thú.

Thế tại sao bị bò húc.

Ông không có chủng tử xuất gia khi đang đi tìm y bát mà không có, ông phải chết vì ông đã đắc đạo quả không được sống ngoài thế gian nữa, nếu ông đi xuất gia thì không có chết.

Lúc đó qúi Phật tử mới biết qúi hạt giống, tại sao mình dễ dàng bỏ ra ngày có một chút, một tháng bỏ một chút để tu dưỡng bỏ hạt giống chủng tử xuất gia, đến khi mình cần tìm không có. Đừng có để đến khi muộn rồi mình tiếc nuối, mình phải chuẩn bị trước những trường hợp đó có thể xảy ra mà mình không thể nào đo lường trước, chứ để cuối cùng mình chạy tìm mà không có.

Do đó, chữ trì giới này đâu có hại cho mình, không  làm mình tổn thất, không làm  mình thua thiệt, ngày đó qúi Phật tử không nghe nhạc, ngày đó sau giờ ngọ qúi Phật tử không ăn mà người vẫn khỏe. Mượn trì giới để mình có hạt giống giải thoát.

Tu thiền, sự tu tập không cần chỉ ngồi xuống mới là tu thiền, có những vị nói tu thiền không được, tại sao không được, chỉ cần tập trung tâm mình thôi, họ nói ngồi thiền không được, vậy có tập trung tâm mình được không, tập trung tâm mình được là đang tu thiền. Cái tướng đâu có nói, cái tâm mới nói, tâm ý xuất gia và hình tướng xuất gia cái nào là qúi? Khi nói hình tướng xuất gia, cắt tóc cạo đầu mặc y áo, đó là hình tướng xuất gia nhưng mà tâm phàm tục thì cái đó đâu có nghĩa, nhưng tâm ý xuất gia cầu để giải thoát không có dính mắc trong đời đó mới là qúi, dù là họ đang có hay không có tướng xuất gia. Thì cũng vậy, khi mình nói ngồi thiền đâu phải là tướng thiền mà là tâm thiền, thế thì không ngồi tu thiền được chỗ nào, thế thì họ không gữ được cái tâm, họ để tâm họ đang chạy thì là họ không tu thiền đó là họ ngồi tướng thiền, qúi Phật tử phải coi điểm đó, tại vì tri kiến mình không có hay là chưa rõ chưa thông suốt và chưa nắm bắt do đó tu thiền là tướng thiền chứ không phải tâm thiền. Những cái này cho chúng ta thấy chúng ta có tri kiến hay không có tri kiến, đó chúng ta làm được hay không là điểm chúng ta cần nói.

Cung kỉnh là đảnh lễ những người lớn tuổi, như cha mẹ ông bà hay là mình đang diệt cái ngã mạn, mình không thấy cái đó. Cung kỉnh là diệt ngã mạn của mình, mình lẫy lừng quá mình không muốn cung kỉnh ai hết, lúc bấy giờ tâm mình lớn hay là đối tượng nghĩ về cái tâm thức mình đang có đang nghĩ tới lớn.

 Những pháp này là pháp thiện làm cho tâm thay đổi chứ không phải nó làm cho tâm qúi Phật tử được có, mà làm cho tâm thay đổi. Qúi Phật tử có hết tất cả nhưng qúi Phật tử không thay đổi vẫn sài cái cũ, bây giờ mình thay đổi để mình có cái mới chứ không phải chưa có, 10 pháp thiện này đã có trong con người chúng ta, nhưng không dùng tới, tại vì bỏn xẻn nó che con người mình lại, cái đức hạnh nó che lấp qúi Phật tử lại, cái tâm an trú che lấp qúi Phật tử lại, qúi Phật tử muốn an trú nằm trong cái phóng dật, cái phóng dật nó che lấp con đường tu thiền của qúi Phật, 10 pháp thiện này bị con người mình che lấp, chứ không phải nó không có trong con người qúi Phật tử đang có.

Thuyết pháp. Qúi Phật tử nói qúi Phật tử không thuyết pháp được, nhưng qúi Phật tử biết làm việc lành, biết làm điều tốt, không làm điều sai, không làm điều xấu, không làm điều bậy, là qúi Phật tử đang thuyết pháp (thân hành động - thân giáo), chứ đâu cần phải nói pháp, qúi Phật tử nói pháp thật hay nhưng thân hành qúi Phật tử không đúng thì thuyết pháp đó chỉ là tướng thuyết pháp không phải là tâm thuyết pháp. 

Do đó những 10 điều thiện này là từ nơi tri kiến, là mình đang đặt khuôn mình vô trong hướng đi của mình đang đi tới.

Khi qúi Phật tử đi trên con đường 10 pháp thiện  nó là một cái khung thành  đang đưa mình đi, nhưng tâm qúi Phật tử phải đang nhìn tới nó (nhìn 10 điều thiện). 

Tại sao qúi Phật tử đang làm 10 điều thiện này mà tâm qúi Phật tử lại đi ra nơi khác? 

Trước giờ qúi Phật tử làm việc xả thí, qúi Phật tử đang làm việc xả thí, rồi cái tâm lại dừng lại không muốn xả thí,và tâm mình đi hướng đến trạng thái không xả thí.

Lúc đó qúi Phật tử sẽ thấy đang có và lại đi ra. Vậy tại sao? 

Như vậy, khi tâm qúi Phật tử đang muốn xả thí mà tâm qúi Phật tử đi ra ngoài việc xả thí, là tâm không có đối tượng của nó, tại lúc bấy giờ qúi Phật tử đang có "Tôi, Ta".

Khi tâm ta đang muốn xả thí rồi lại không muốn xả thí nữa thì nhìn tâm của mình qúi Phật tử tính ra được. Qúi Phật tử đưa lý do "bây giờ tôi không thích thì không cho nữa", "Tôi không muốn cho nữa" v.v... qúi Phật tử có lý giải của mình, qúi Phật tử chỉ cần nhìn cái tâm của mình có muốn hay không muốn mà thôi, lúc đó qúi Phật tử chỉ nhìn cái đối tượng là tâm của mình, chứ qúi Phật tử không chạy theo cái ý kiến của mình đã có.

 Trong kinh ghi, có vị tỳ khưu đó đến nhà bà lão mà biết được bà này có tha tâm thông, vị tỳ khưu đó không dám ở, đi trở về chùa Kỳ Viên. Đức Phật nói ông phải trở lại nhà bà đó, vị tỳ khưu nói bà đó có tha tâm thông, bà đó nhìn được tâm của con. Như Lai nói ông phải trở lại nhà bà đó, và ông đã trở lại. Vì Đức Phật Ngài biết và ông ta phải nghe lời Đức Phật trở lại nhà bà đó và vị tỳ khưu phải lo giữ cái tâm không cho chạy ra chạy vô, giữ cái tâm cẩn thận vì sợ bà đó nhìn thấy cái tâm mình. Do lo giữ tâm mà ông đắc đạo quả.

Thiền sinh: Thưa Sư, để giữ tâm của mình thì mình phải có sự tỉnh giác phải không?

TT trả lời: Không, mình có cái khung của mình là nằm trong 10 thiện nghiệp (xả thí, trì giới, tu thiền, cung kỉnh, phụng thị, thính pháp, thuyết pháp, hồi hướng, tùy hỷ, chân tri chước kiến) chứ không cần tỉnh giác, cái khung của mình để mình đi theo cái đó trong cái tỉnh giác.

Bà lão biết tha tâm thông thì kệ bà mình theo bà chi mình theo sắc hay là mình theo pháp, bà biết tha tâm thông mình giữ tâm mình thì sao bà bắt được, còn tâm mình đi ra thì bà mới bắt được,

 Con rùa nó có 6 món, nó giữ 6 món thục vào trong cái mai của nó, nếu nó ló ra khỏi cái mai nó bị bắt, 6 món gồm một cái đầu, 2 chân trước, 2 chân sau, và cái đuôi. Con người mình có 6 cửa, ló ra cửa nào là bị bắt ngay cái đó.

Còn rùa có 6 món, nó ló cái đầu bị bắt cái đầu, ló cái đuôi bị nắm cái đuôi, nhưng 6 món đầu đuôi chân thục vô thì không ai bắt được nó, nó nằm trong cái mai của nó người ta không bắt được nó.

Đức Phật Ngài nói cái tâm của mình có 6 cửa, hễ đi ra lý giải gì tâm đi ra là tâm bị bắt rồi, ai bắt, ác ma bắt lấy tâm ta. Dù qúi Phật tử nói vì vô minh, vì phóng dật, bất giác, thiếu chánh niệm, dù nói gì đó thì qúi Phật tử đang bị mất tâm qúi Phật tử rồi, thì lúc bấy giờ qúi Phật tử là vô tịnh hảo, qúi Phật tử đang ở trạng thái không khôn khéo, đang ở trong trạng thái vụng về, trong trạng thái bịnh hoạn, trạng thái không tốt đẹp, không được quả an vui. 

Khi qúi Phật tử đang đi trên con đường 10 điều thiện và qúi Phật tử lại đi con đường khác thì lúc đó nên coi lại trạng thái qúi Phật tử đang mất cái tâm mình, qúi Phật tử không cần nói điều gì khác. Khi đứa con đang ở trong nhà qúi Phật tử cho nó ăn uống đầy đủ, áo quần đầy đủ, đời sống của nó qúi Phật tử đang bảo vệ nó mà nó bước ra khỏi nhà là qúi Phật tử nói ta đang mất đứa con trong nhà, qúi Phật tử không nói cái khác được, nó đi học, nó đi theo bạn, hay là nó đi đến trường, những điều đó không cần biết mà qúi Phật tử nói ta mất đứa con trong nhà ta rồi, qúi Phật tử đang thấy bị mất rồi, cái tâm qúi Phật tử đang đi ra khỏi cái vị trí qúi Phật tử đang giữ nó thì qúi Phật tử phải nói "tôi đang mất cái tâm" thì đằng sau cái đối tượng mà cái tâm đi theo, qúi Phật tử đi tìm. Do đó, qúi Phật tử phải giữ lấy tâm là đối tượng của mình chứ không nói cái gì những trường hợp của đối tượng bên ngoài, chúng ta cần nên biết.

Khi ta ngồi thiền mình giữ tâm chứ ta không giữ cái đối tượng của nó, cái đối tượng của nó ở trong tâm, tâm ta giữ được thì có đối tượng đó, còn không giữ được cái tâm ta không có đối tượng thì ta mất cái tâm này./.